torpaq

torpaq
is.
1. Planetimizin bitki aləminin inkişaf etdiyi üst qatı. Yer qabığının istilik, rütubət, hava və orqanizmlərin fəaliyyəti təsiri altında dəyişmiş üst qatı torpaq adlanır. «Ümumi fiziki coğrafiya». // Yer qabığının tərkibinə daxil olan yumşaq, dənəvər, tündqonur rəngli maddə. Qumlu torpaq. Torpaq yığını. Meşə torpağı. Torpağın məhsuldarlığını artırmaq. – Gözlər qır rəngli torpağa dirənir. M. İ.. // Torpaqdan olan, torpaqdan düzəldilmiş və ya tikilmiş, döşəməsi quru torpaqdan ibarət olan. Torpaq yol. – Hənifə balağı haşiyəli tumanı ilə torpaq döşəməni süpürə-süpürə eşiyə yüyürdü. İ. Hüseynov.
2. Birinin ixtiyarında, istifadəsində olan yer, ərazi, sahə. Mülkədar torpaqları. – Çox adamın inanmağı gəlmirdi ki, lütün birinə pulsuz-parasız torpaq verələr. M. C..
3. Yer (göy qarşılığı). Səmada, torpaqda düşür qırhaqır, Yerdən alov yağır, göydən od yağır. M. R..
4. Toz-torpaq. Biz şəhərə girdiyimiz zaman şiddətli xəzri əsir, küçələrin tozunu havaya sovurur, göydən başımıza torpaq yağırdı. A. Ş..
5. Dövlət, məmləkət, ölkə. Faşistlərin yuqoslav torpağına hücum etməsi çox oğulları öz yurdundan, ailəsindən ayırdı. S. Vəliyev.
6. məc. Vətən, yurd, el. Torpağına girsə düşman; Köksün olsun süngü, qalxan!. . A. Ş.. Torpağın eşqilə vurur ürəyi; Vətənə bağlıdır qəlbi, diləyi. M. R..
◊ Torpağa düşmək köhn. – qabağında diz çökmək, ayağına yıxılmaq. Gül camalın görüb düşsün torpağa; Bülbülü götürüb əfğanə gəlsin! Q. Z.. <Gültəkin:> Dövlət bəy, aciz bir qadın kimi diz üstündə torpağa düşüb sizə yalvarıram. Məndən uzaqlaşın. C. C.. Torpağa getmək – ölmək, vəfat etmək. Qəflətən Möhsün müəllim xəstələndi və gözlənilmədən bu pak insan torpağa getdi. S. R.. Torpağa (qara torpaqlara) tapşırmaq (gömmək) – bax torpağa təslim etmək. <Musa:> Bir dənəcik yavrumu, vərəmli qardaşımı . . bu tək əlimlə qara torpaqlara gömdüm. H. C.. Torpağa təslim etmək tənt. – basdırmaq, dəfn etmək. Pərini torpağa təslim edəndən sonra bütün oba. . . ovçunu da laləli dərənin kənarına qədər ötürdü. Ə. M.. Torpağı qədər (sanı) yaşasın (yaşayasan) – ölü haqqında danışarkən qarşısındakı adama uzun ömür arzulamaq mənasında işlənir. Məmmədcəfər də bəzi işlərində (torpağı sanı yaşayasınız) rəhmətlik dayısı Hacı Səttar bəyə çox oxşayır. Qant..

Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 2009.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • toz-torpaq — is. Toz və torpaq, həm toz, həm də torpaq. Cana gəldim toz torpağın əlindən. M. Müş.. <Bulud:> Çəmənlərdən toztorpağı silərsən; Yağ, yağışım, al çiçəklər açılsın. M. D …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • müstəhasə — ə. torpaq altında qalıb daşlaşmış heyvan və ya bitki qalığı …   Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında islənən ərəb və fars sözləri lüğəti

  • yerqazan — 1. sif. Yer qazımaqla məşğul olan, torpaq işləri görən. Yerqazan fəhlə. – Həqiqətin qırmızı yanağını toz basmış, başının tükləri bir neçə yerdən pırtlamış, özü isə bikef halda dayanıb . . yerqazan yoldaşlarına baxırdı. Ə. Vəl.. // Yer qazıyan,… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

  • Turkisch — Die Turksprachen – auch türkische Sprachen oder Türksprachen – bilden eine in Eurasien weit verbreitete Sprachfamilie von rund 40 relativ eng verwandten Sprachen mit etwa 150 Mio. muttersprachlichen Sprechern (bis zu 180 Mio. mit Zweitsprechern) …   Deutsch Wikipedia

  • Turkische Sprachen — Die Turksprachen – auch türkische Sprachen oder Türksprachen – bilden eine in Eurasien weit verbreitete Sprachfamilie von rund 40 relativ eng verwandten Sprachen mit etwa 150 Mio. muttersprachlichen Sprechern (bis zu 180 Mio. mit Zweitsprechern) …   Deutsch Wikipedia

  • Turksprache — Die Turksprachen – auch türkische Sprachen oder Türksprachen – bilden eine in Eurasien weit verbreitete Sprachfamilie von rund 40 relativ eng verwandten Sprachen mit etwa 150 Mio. muttersprachlichen Sprechern (bis zu 180 Mio. mit Zweitsprechern) …   Deutsch Wikipedia

  • Turksprachig — Die Turksprachen – auch türkische Sprachen oder Türksprachen – bilden eine in Eurasien weit verbreitete Sprachfamilie von rund 40 relativ eng verwandten Sprachen mit etwa 150 Mio. muttersprachlichen Sprechern (bis zu 180 Mio. mit Zweitsprechern) …   Deutsch Wikipedia

  • Türkische Sprachen — Die Turksprachen – auch türkische Sprachen oder Türksprachen – bilden eine in Eurasien weit verbreitete Sprachfamilie von rund 40 relativ eng verwandten Sprachen mit etwa 150 Mio. muttersprachlichen Sprechern (bis zu 180 Mio. mit Zweitsprechern) …   Deutsch Wikipedia

  • Türksprachen — Die Turksprachen – auch türkische Sprachen oder Türksprachen – bilden eine in Eurasien weit verbreitete Sprachfamilie von rund 40 relativ eng verwandten Sprachen mit etwa 150 Mio. muttersprachlichen Sprechern (bis zu 180 Mio. mit Zweitsprechern) …   Deutsch Wikipedia

  • göz — is. 1. İnsan və heyvanda görmə orqanı. Qara gözlər. Ala gözlər. İri göz. – Xumar xumar baxmaq göz qaydasıdır; Lalə tək qızarmaq üz qaydasıdır. M. P. V.. Arvad . . yaşarmış gözlərini silib ərinin qabağında döyükə döyükə qaldı. S. Rəh.. Göz ağı… …   Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”